కవిత : సున్నితం

ఇతరుల స్వేచ్ఛలో 

ఒక అంగుళమైనా ఆక్రమించలేని

అతి సున్నితమైన సమాజాన్ని కలగంటావు

జరుగుతుందీ, జరగదని కాదు

కలగనటం సున్నితమైన పిలుపు

పూవు లేత ఎండని పిలిచినట్టు

లేత ఎండలాంటి సీతాకోకని పిలిచినట్టు

సీతాకోకలాంటి నీ చూపుని పిలిచినట్టు

సున్నితత్వం బోధిస్తే వచ్చేది కాదు

నిర్బంధించి నేర్పేది కాదు

భయపెట్టి తీర్చిదిద్దేది కాదు

అది లోపలి పొరల్లోకి మెలకువ

చేతన తనని విప్పుకోవటం

నువు సహజంగా సున్నితం

లేత ఎండకన్నా, పూవు వికసించటం కన్నా

సీతాకోక రెక్కలపై వాలే చూపు కన్నా

నీలోకి నువు

మరికాస్త దగ్గరగా జరిగినప్పుడు,

నిన్ను నువు ముడుచుకొన్నపుడు,

వాన వెలిసాక ముడిచిన గొడుగులో

పొరలు విప్పుకొనే వెచ్చదనంలా

నీలోకి నువు చేరుతున్నపుడు

నీకు తొలిసారి తెలుస్తుంది

నిజానికి నువు చాలా సున్నితమని,

చిరుగాలికి గాయపడేంత లలితమని,

తొలి వేకువ వెలుతురు కూడా

నిను తాకటానికి జంకుతుందని

నువు ఎంత సున్నితమో 

నీకు తెలిస్తే చాలు

మనిషి కథ సుఖాంతమౌతుంది

ఆ క్షణం కోసం కదా

ఇంత విశ్వం 

నానమ్మ కథలోని సుఖాంతం కోసం

పిల్లలు ఎదురుచూసినట్టు చూస్తోంది 

14.1.25 11.17PM 

ప్రచురణ : ' స్నేహ ' ప్రజాశక్తి 16.3.25

కవిత : లొంగిపోవటం

 1

ఏదైనా కావచ్చు

ఒక అందమైన ఉద్వేగం, శబ్దం, దృశ్యం

నిన్ను మొత్తంగా మారుస్తుంది

నీలో మరణిస్తున్న దేన్నో నిద్రలేపుతుంది

నువు పసిపాదాలతో 

నడక మొదలుపెట్టాలని చూస్తావు

ఇంత పిరికి, క్రూర ప్రపంచంలో

ఇదంతా అసంగతమని తెలుస్తుంది

ఇంతకన్నా దారి లేదని కూడా

2

రాలుతున్న పచ్చదనం, 

వెలిసిపోతున్న పసుపురంగు శబ్దం,

జారగిలబడుతున్న ముదురెరుపు ప్రేమలు

ఏవీ నీతో చివరి వరకూ నడవవని తెలుసు

నువు వాటి చివరలకి నిలబడవని కూడా

విసుగుపుట్టే రోజున

బుర్రలేని సినిమాకి వెళ్ళినట్టు 

ఈ లోకంలోకి తీరికగా చేరతావు 

ఇది బాలేదు, అయినా వెళ్ళలేవు

అట్లాగని ఉండాలన్న ఉబలాటం లేదు

3

తెలియని దేదో ఉంది చూసావా

అక్కడ వుంది బతుకు రహస్య మంతా

అది రమ్మని పిలుస్తుంది, కావాలని వినవు

నీకే ఇంత తెలివి వుంటే

నిన్ను కన్న తెలివికి ఎంత ఉండాలి

4

ఆకలేసిన బోనులోని సింహం లొంగినట్టు

జీవితానికి లొంగిచూడు

తరువాత జరిగే దేనికీ 

నువు యజమాని కాదు గనక

నీకు చెప్పాల్సిందేమీ లేదు

27.1.25 00.25AM 

ప్రచురణ : ఉదయిని 15.3.25

కవిత : దుఃఖ మూలం

1

చాలా రాత్రులు ప్రార్థించావు

నిదురించే ముందు దైవాన్ని

ఇది కడపటి నిద్ర కావాలని

మరుసటి ఉదయాలు

మెలకువ వస్తూనే తెలుస్తుంది

దైవానికి నీ ప్రార్థన చేరలేదని

జీవితంలో ఏదో బాధించి కాదు

జీవితమే బాధనిపించి

2

ఇలాగే గడిచాయి వేల రోజులు

అదే వెలుతురు, చీకటి

అవే రంగులు, నీడలు

చాలా పాతబడిన ఆకాశం

ఆకాశంలోకి పాత ఉద్యోగుల్లా 

వచ్చి, వెళ్ళే ఋతువులు

పాతబడిన మనుషులు

మీట నొక్కినట్టు వెలిగి, ఆరే

వారి ప్రేమలు, ఉద్వేగాలు

3

ఇంతే కదా జీవితమని అన్నావు 

జీవితంతో చాలాసార్లు

అమ్మా, ఎందుకు కన్నావని

బిడ్డ తల్లితో అన్నట్లు

ఏనాడూ జవాబు రాలేదు

జవాబు లేకపోవటమే జవాబని 

నీకు తెలియలేదు

4

రైలు వచ్చే సమయం 

సమీపించే కొద్దీ తెలుస్తుంది

ఇప్పటి వరకూ పాదాలు ఉంచిన 

ఊరు ఎంత అందమైనదో,

వీడ్కోలు చెప్పే ఆత్మీయులు

ఎంత విలువైనవారో

5

చెబుతావు చూడు ఇప్పుడందరికీ

జీవితం అద్భుతం, ప్రేమించండి

జీవులు అమాయకులు, ప్రేమనివ్వండని 

6

గగనంలో తేలిన ఇంద్రధనువు 

గగనంలోనే మునిగినట్టు

జీవితంలోంచి తేలిన నువ్వు

జీవితంలోనే మునుగుతావు

విడిగా ఉన్నదెక్కడ

ఇది తెలియక కదా ఇంత దుఃఖం

7

ఇంతకీ, ఇది ఎవరి దుఃఖం

8.12.24 10.56 PM

ప్రచురణ : సారంగ 15.3.25

వ్యాసం : నా మొదటి పుస్తకం

' ప్రభూ! నిన్ను సేవించుదామని ఎన్నో సుందరపుష్పాలు ఏరి తెచ్చాను. తుదకు వాటి సౌందర్యంపై మోహంతో నిన్నే విస్మరించాను ' చలం అనువదించిన టాగోర్ కవిత్వం చదువుకున్నాక రాసుకున్న వాక్యాలివి. 

కవిత్వం పలికితే రాయటమే గానీ, పనిగట్టుకు రాయటం లేదు. ఇంటర్ చదివే రోజుల్లో సహజంగా ఉండే ఉద్రేకాలతో పాటు, శ్రీశ్రీ, సామ్యవాద సాహిత్యాల ప్రభావంతో సమాజాన్ని మార్చాలనే ఆవేశంతో రాస్తున్న కవితలు, టాగోర్ ని చదివాక ఆగిపోయినట్టున్నాయి. బయటి చూపు లోపలికి మళ్ళాక, మారాల్సింది నేను అనిపించాక, రాసుకొనే కవిత్వం మారింది. దైవం, ప్రకృతి, మృత్యువు, ప్రేమ వంటి ఉదాత్తభావాలు కవితా వస్తువులయాయి.

 

డిగ్రీ చివర్లో, 86లో చలం రాసిన భగవాన్ స్మృతులు దొరికింది. ఒక ఆధ్యాత్మిక గురువు అత్యంత సరళంగా, సహజంగా, సూటిగా, దయగా ఉండటం గమనించి శ్రీ రమణమహర్షి పట్ల గురుభావం కలిగింది. వారి సహేతుకమైన బోధ ' నిన్ను నీవు తెలుసుకో ' జీవిత లక్ష్యమైంది. ఆ తర్వాత వచ్చిన కవితలని, ఇంటర్ లోని తెలుగు మాష్టారు జీయస్వీ నరసింహారావుగారికి చూపిస్తే, చాలా బాగా రాస్తున్నావన్నారు. 89లో వీటిని పుస్తకంగా తీసుకురావాలనిపించింది.

 

మా ఊరు తణుకులో సాహిత్య వాతావరణం చైతన్యవంతంగానే ఉండేది. నన్నయ్య భట్టారక పీఠం, రీడర్స్ ఫోరం సాహిత్య సభలు జరిపేవి. అయితే, స్వతహాగా ఉన్న బిడియం వల్ల ఎవరినీ కలవటం జరగలేదు.

సంస్కృతాంధ్రాల్లో పండితులు చెరువు సత్యనారాయణశాస్త్రిగారి దగ్గర కూర్చుని ఎడిట్ చేద్దాం అన్నారు జీయస్వీగారు. ఎడిటింగ్ కి ముందు కొన్ని చిత్రమైన ప్రశ్నలు అడిగారు శాస్త్రిగారు. రైలు ఎక్కటానికి స్టేషన్ కి టైముకి వెళతావా, ముందుగానా వంటివి. జవాబులు విని, నీ సాహిత్యం ప్రసిద్ధి పొందుతుంది వంటి మాటేదో అన్నారు. ఎడిటింగ్ జరిగింది. నేను చదవటం, వారిద్దరూ విని, సరిచేయటం. ముందుమాట అడిగితే రాసుకోమని, చెప్పుకుంటూ వెళ్ళారు శాస్త్రిగారు. ఆరాధన టైటిల్ నేననుకున్నానో, వారు చెప్పారో గుర్తులేదు. ఆరాధన భగవాన్ కి అంకితమైంది. 

మా ఊరిలోనే రవి ప్రింటర్స్ లో పుస్తకం అచ్చుకి ఇచ్చాను. కవర్ పై నా ఫోటో వేసుకోవాలనే ఆలోచన అప్పటికే ఉన్నట్టుంది. పాలంగిలోని రాయల్ ఆర్ట్స్ దగ్గరికి వెళ్ళి, ఫోటో ఇచ్చి, బొమ్మ గీయించాము. 89 చివర్లో పుస్తకం వచ్చింది. ఆవిష్కరణ సభ తలపెట్టలేదు. తొలికాపీ దేవుడి దగ్గర పెట్టి ఉంటాను. లేదా తల్లిదండ్రులకి ఇచ్చి వుంటాను. కొన్ని పత్రికలకి సమీక్షలకి పంపి ఊరుకున్నాను. 

తర్వాత చలంగారి సన్నిహితులు చిక్కాల కృష్ణారావుగారికి పంపిస్తే, వారంలో ఉత్తరం వచ్చింది. మరునాడు ఇద్దరు వ్యక్తులు ఇంటికి వచ్చారు కృష్ణారావుగారు చెప్పారంటూ. ఆలపాటి రాంబాబుగారు, పుల్లేశ్వరరావుగారు. 2018లో వెళ్ళిపోయేవరకూ, సుమారు మూడు దశాబ్దాలు లోపలి అన్వేషణలో సహచరుడిగా, సంక్లిష్ట సమయాల్లో ఆప్తుడిగా ఉన్నారు రాంబాబుగారు. 

తర్వాత రోజుల్లో చిరునామాలు దొరికిన ప్రముఖులకి పుస్తకాలు పంపించాను. మీవి మాటలతో వ్రాయబడినప్పటికీ, మాటలను దాటి వెళ్ళిపోయాయి, సంవేదనా జగత్తును వదిలి, శుద్ధవేదనా జగత్తుకన్నారు సంజీవదేవ్. కవి తన్ను తాను వెదుక్కునే ప్రయత్నంలోనే కవిత్వం పుడుతుంది. అందుకనే నిజమైన, స్వచ్చమైన కవిత్వం రాయగలిగారన్నారు ఇస్మాయిల్. పట్టుపురుగులోంచి పట్టు వచ్చినట్లు, మీలోంచి కవిత్వం నిర్గతమవుతోందన్నారు శేషేంద్ర. 

2017లో ఆరాధన మూల కవితలు చదివితే, ఎడిటెడ్ కన్నా అవే మరింత సహజంగా తోచాయి. వాటినే కాలక్రమంలో కూర్చి, ఆరాధన రెండో ప్రతి తయారు చేసి ఆన్లైన్ లో ఉంచాను. కవర్ పై సవరించిన ప్రతి అని రాశాను గానీ, నిజానికి సవరించని ప్రతి అని రాయాలి. 

94లో తణుకు వచ్చి, నన్ను వెదికి పట్టుకున్న కొప్పర్తి గారి స్నేహం తర్వాత, 95 లో నా తొలి హైకూ సంపుటి దృశ్యాదృశ్యం వచ్చింది. తణుకులో ఆవిష్కరణసభకి చేరా, ఇస్మాయిల్, కె. రామ్మోహన్ రాయ్ గార్లు వచ్చారు. బివివి ప్రసాద్ అప్పటి నుండి సాహిత్య ప్రపంచానికి తెలియటం మొదలైంది. తర్వాతి కాలంలో నాగభైరవ, ఓల్గా, అద్దేపల్లి ఆరాధన చదివి సాంద్రమైన అనుభూతితో స్పందించారు. 

ప్రచురణ : వివిధ ఆంధ్రజ్యోతి 17.2.25

కవిత : లోపలికి

1

కొలతలకి లొంగకు, లెక్కల నుండి ఎగిరిపో

లొంగనట్టు కనబడటానికి కూడా..

అప్పుడు మేలుకొంటావు

నిశ్శబ్ద, రహస్య, ప్రశాంత తటాకం ఒడ్డున

సీతాకోకలు 

నిన్ను పట్టించుకోకుండా ఎగురుతుంటాయి

పిట్టల పాటలు దూరాలకి పిలుస్తుంటాయి

తటాకంలోని నీటి తడి

జన్మల మాతృప్రేమలా తాకుతుంది

ఇక నిన్ను పూర్తిగా మాయం చేయగల

ప్రియురాలి కోసం ఎదురు చూస్తుంటావు

2

కలలు కంటే తప్పేమిటి 

లోకం కల అయినప్పుడు

ఆదర్శాలూ, విజయాలూ, విరామాలూ 

కళ్ళ ముందు కరిగిపోతున్నపుడు

కలలు రాలిపోతే గాయాలెందుకు 

ఒక సూర్యోదయం 

నువు లేని రోజున కూడా జరగబోతున్నపుడు

గాలి వీయబోతున్నపుడు 

మనుషులు ఎప్పటిలానే ఈదబోతున్నపుడు

3

ఇదంతా బావుంది, బావోలేదు కూడా

ఇదంతా ఉన్నట్టుంది, లేదేమో కూడా

కొంచెం తడిగా ఉండటం తప్ప

ఇక్కడ వేరేదీ చేయదగింది లేనట్టుంది

బహుశా, అతను ఉన్నాడు 

ఇంత ప్రపంచం అతనికి

రాలుతున్న ఎండుటాకు పాటి కాకపోవచ్చు

అప్పుడు నీ బరువుకి అర్థమేమిటి

బహుశా, అతనే నీలా ఉన్నాడు

ఇప్పుడు నువు

చేయవలసింది ఏమైనా మిగిలి ఉందా ఇక్కడ

24.9.24 11.00 రాత్రి

ప్రచురణ : కవితా ఫిబ్రవరి 2025

కవిత : సృష్టి

ఖాళీ మనసులో కొన్ని రంగులు ఒంపు

అవి ఆకాశమూ, గాలీ, నీరూ 

కాంతీ, చీకటిలో వెన్నెలా

రంగులపై కొన్ని గీతలు గీయి

నదులూ, కొండలూ, మైదానాలూ 

ఉదయాస్తమయ మేఘాలూ, పాలపుంతలూ 

గీతలను కొంచెం కదిలించి చూడు 

చెట్లూ, పిట్టలూ, చేపలూ 

చీమలూ, ఏనుగులూ, మనుషులూ

కదలికలలో ఉద్వేగాలు కలుపు

చిక్కగా, లేతగా, తీవ్రంగా, తేలికగా

మంచీ, భయమూ, బాధా, ప్రేమా

ఇంతకన్నా ఊహించేదేమీ లేదు

నువ్వైనా, దేవుడైనా

మళ్ళీ మొదటికి రావలసిందే

నిద్రలోనో, మరణంలోనో, జ్ఞానం లోనో 

- బివివి ప్రసాద్

ప్రచురణ : ' మెహఫిల్ ' మన తెలంగాణ 16.12.24